ကမာၻ့ အံ့ဖြယ္ ခုနွစ္ပါး

ကမာၻ့ အံ့ဖြယ္ခုနွစ္ပါးလုိ့ဆုိေပမယ့္ ေရွးလူတုိ့သတ္မွတ္ထားတဲ့ေရွးေဟာင္းအံ့ဖြယ္ခုနွစ္ပါး နဲ့ေခတ္သစ္အံ့ဖြယ္ခုနွစ္ပါးဆုိၿပီး နွစ္မ်ိဳးနွစ္စားရွိပါတယ္။
ေရွးေခတ္အံ့ဖြယ္ခုနွစ္ပါးကေတာ့
1. ဂီဇာ ပိရမစ္ၾကီး(Great Pyramid of Giza)
2. ေဘဘီလုံမွ မိုးပ်ံဥယာဥ္(Hanging Gardens of Babylon)
3. အိုလံပီယာရွိ ဇု(ရပ္)နတ္ဘုရားရုပ္တု(Statue of Zeus at Olympia)
4. Ephesus ရွိ အာသီးမိ(စ) နတ္ဘုရားေက်ာင္း (Temple of Artemis at Ephesus)
5. Maussollos ၏ သၤခ်ိဳင္းဂူအေဆာက္အဦး (Mausoleum of Maussollos at Halicarnassus)
6. ရိုဒတ္(စ္)၏ေက်ာက္ရုပ္တုႀကီး (Colossus of Rhodes)
7. အလက္ဇန္းဒီးယားႃမို႔ မီးျပတိုက္ (Lighthouse of Alexandria) တုိ့ၿဖစ္ပါတယ္။ (၁)ဂီဇာပိရမစ္ႀကီး(Great Pyramid of Giza)

ဂီဇာပိရမစ္ၾကီးအား အီဂ်စ္ဖာရို(ဘုရင္) ခူဖူး(khufu) က သူ၏ သၤခ်ိဳင္းဂူအျဖစ္ ဘီစီ၂၅၆၀တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုပိရမစ္ႀကီးသည္ ေရွးေဟာင္းကမ ၻာမွ အံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါးတြင္ အေစာဆုံးတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ အေဆာက္အဦျဖစ္သည္။ ေရွးေဟာင္းအံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါးတြင္ ယေန႔အထိက်န္ခဲ့ေသာ တစ္ခုတည္းေသာအေဆာက္အဦးလည္းျဖစ္သည္။ မဟာပိရမစ္ႀကီးသည္ ဂီဇာအရပ္တြင္ရွိေသာ ပိရမစ္ႀကီးသုံးခုအနက္အႀကီးဆုံးျဖစ္၍ ယခုေခတ္ ကိုင္ရို(Cairo) ႃမို႔အနီးတြင္ ရွိသည္။ စတင္တည္ေဆာက္ကာစက ေပေပါင္း၄၈၀ ခန္႔ရွိေသာလည္း ယခုအခါရာသီဥတုဒါဏ္ေၾကာင့္ ေပအနည္းငယ္နိမ့္ဆင္း သြားခဲ့သည္။ လူသားတို႔တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ အေဆာက္အဦးမ်ားတြင္ အျမင့္ဆုံးအျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းေလးေထာင္ေက်ာ္ ဗိုလ္စြဲခဲ့သည္။ ေခတ္သစ္ကမ ၻာ့အံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါးစာရင္းအတြက္ မူလက အင္တာနက္၊ဖုန္းမ်ားမွတဆင့္ မဲေပးခံခဲ့ရေသာ္လည္း အီဂ်စ္အာဏာပိုင္မ်ားက ထုိကဲ့သို႔မလုပ္သင့္ေၾကာင္းတားျမစ္ခဲ့သည့္အတြက္ ေခတ္သစ္အံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါးတြင္ မပါဝင္ခဲ့ေပ။ (၂)ေဘဘီလုံမွမိုးပ်ံဥယ်ာဥ္ (Hanging Gardens of Babylon)

အျငင္းပြားဖြယ္ရာမ်ားရွိေသာ္လည္း မိုးပ်ံဥယာဥ္ေနရာသည္ ယခုေခတ္အီရတ္(Iraq) ႏိုင္ငံရွိ ယူဖေရးတီး (Euphrates) ျမစ္ကမ္းပါးတြင္တည္ရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ေဘဘီလြန္းနီးယန္းဘုရင္ Nebuchadnezzar II မွသူ၏ နန္းေတာ္အတြင္းတြင္ ဘီစီ၆၀၀ ခန္႔ကတည္ေဆာက္ခဲ့သည္ဟု ယူဆရသည္။ ထုိဥယ်ာဥ္မွာ ဘုရင္က သူ၏ မိဖုရားေက်နပ္ေစရန္အတြက္ ေဆာက္လုပ္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ မိဖုရားသည္ စိမ္းလန္းေသာ နယ္ေျမေဒသမွလာသူျဖစ္၍ သူ၏နယ္ေျမကိုလြမ္းဆြတ္ေနေသာေၾကာင့္ဘုရင္က တည္ေဆာက္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကသည္။ မိဖုရား၏ ဇာတိနယ္ေျမမွာ Medes ေဒသျဖစ္၍ ယခုေခတ္ႏွင့္ ဆိုလ်င္ အီရန္ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ေဘဘီလုံမုိးပ်ံဥယ်ာဥ္ႏွင့္ ပတ္သတ္ေသာ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္မ်ားသည္ ဂရိရာဇဝင္မ်ား၌သာ အမ်ားဆုံး ေတြ႔ရသည္။ ေဘဘီလုံမွတ္တမ္းမ်ားတြင္မူ မည့္သည့္အေသးစိတ္မွတ္တမ္းမွ မေတြ႔ရွိရေပ။ (၃)အိုလံပီယာရွိ ဇု(ရပ္)နတ္ဘုရားရုပ္တု (Statue of Zeus at Olympia)

ဂရိနတ္ဘုရားတို႔၏ ဘုရင္ ဇု(ရပ္စ္) (Zeus) ၏ ၾကီးမားေသာ ေရႊခ်ထားသည့္ရုပ္တုႀကီးအား ေရွးေဟာင္းအိုလံပစ္ ျပိဳင္ပြဲမ်ားက်င္းပရာေဒသတြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိေနရာေနသည္ အိုလံပီယာႃမို႔တည္ရွိခဲ့ေသာ ေရွးေဟာင္း ႃမို႔ေတာ္ေနရာတြင္တည္ ရွိသည္။ ရုပ္တုႀကီးကို ဘီစီ ၄၃၂ ခုႏွစ္တြင္ ေတာ္ဝင္ ပန္းပုထုပညာရွင္ ဖိုင္ဒီးရပ္(စ္) Phidias က အၿပီးအစီးထုလုပ္ခဲ့သည္။ ေက်ာက္စီထားေသာရာဇႏွင္တံကိုလက္တစ္ဖက္က ကိုင္၍ ပလႅင္ေပၚတြင္ထုိင္ကာ တစ္ႃမို႔လုံးကိုမိုးၾကည့္ေနဟန္ ထုလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အျမင့္ေပ ၄၀ ခန္႔ျမင့္ကာ လက္တစ္ဖက္တြင္ ရာဇႏွင္တံကို ကိုင္ထားၿပီး ေနာက္လက္တစ္ဖက္ ေပၚတြင္ ေအာင္ျမင္ျခင္းကို ကိုယ္စားႃပုေသာ နတ္ဘုရားမရုပ္တုကို တင္ထားသည္။ အဆိုပါ ရုပ္တုႏွင့္ ႏွင္တံမ်ားကို ဆင္စြယ္ႏွင့္ အျခားအဖိုးတန္သတၱဳမ်ားျဖင့္ ႃပုလုပ္ထားသည္။ ေအဒီ ၃၉၁ တြင္ ခရစ္ယာန္ဘာသာသည္ ေရာမအင္ပါယာ၏ တရားဝင္ဘာသာျဖစ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း နတ္ဘုရားမ်ား ကိုးကြယ္ျခင္းကို ပိတ္ပင္တားစီးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ရုပ္တုရွိရာ ဘုရားေက်ာင္းကိုလည္း ပိတ္ပစ္လိုက္ရသည္။ ဘုရားေက်ာင္းႏွင့္တကြရုပ္တုပါ ဖ်က္စီးခံခဲ့ရသည္၊ ကြန္စတန္တီႏိုပယ္(Constantinople) ယခု တူရကီႏိုင္ငံ အစၥတန္ဘူလ္(Istanbul) သုိ႔ရုပ္တုကို သီးသန္႔ယူသြား၍ မီးရႈိ႔ဖ်က္စီးခဲ့ၾကသည္ဟု သမိုင္းပညာရွင္မ်ား အမ်ိဳးမ်ိဳးအျငင္းပြားခဲ့ၾကသည္။
(၄)Ephesus ရွိအာသီးမိ(စ) နတ္ဘုရားေက်ာင္း (Temple of Artemis at Ephesus)

ဂရိနတ္ဘုရားမ အာသီးမိ(စ)(Artemis) အားပူေဇာ္ေသာအားျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ႀကီးမားသည့္ စက်င္ေက်ာက္ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးျဖစ္သည္။ ဘီစီ ၅၅၀ ခန္႔က Ephesus ယခုSelçuk အရပ္ (တူရကီ) တြင္တည္ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေပ ၆၀ ခန္႔ျမင့္ေသာ တိုင္လုံးေပါင္း ၁၂၀ ပါဝင္ၿပီး အလြန္လွပေသာ အႏုပညာ လက္ရာမ်ားျဖင့္ထုံမႊမ္းထားသည္။ ထိုအႏုပညာလက္ရာမ်ားတြင္ အေမဇုံစစ္သည္မ်ား၏ ေၾကးရုပ္တုမ်ားလည္းပါဝင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ အေမဇုံစစ္သည္မ်ားသည္ ဒ႑ာရီဆန္ေသာ အမ်ိဳးသမီးစစ္သည္မ်ားကို ဆိုလိုသည္။ Herostratus ဆိုေသာလူတစ္ေယာက္မွ နာမည္ႀကီးလိုေသာေၾကာင့္ ၃၅၆ ဘီစီတြင္ ဘုရားေက်ာင္းအားမီးရႈိ႔ဖ်က္စီး ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေအဒီ ၂၆၂ တြင္ေဂါ႔(သ္)(Goths) မ်ဳိးႏြယ္မ်ား၏ ဖ်က္စီးမူ႔ ကိုခံခဲ့ရၿပီး ေအဒီ ၄၀၁ တြင္ ကြန္စတန္တီႏိုပယ္(Constantinople) သာသနာပိုင္Saint John Chrysostom ၏အမိန္႔ ျဖင့္ ခရစ္ယာန္မ်ား၏ ဖ်က္စီးျခင္းကိုခံခဲ့ရသည္။ ယခုအခါ ဘုရားေက်ာင္းျပန္လည္တူးေဖၚေရး ေဖာင္ေဒးရွင္း မ်ားဖြဲ႕၍ ျပန္လည္တူးေဖၚျခင္းမ်ားႃပုလုပ္ေနသည္။ (၅)Maussollos ၏ သၤခ်ိဳင္းဂူအေဆာက္အဦး(Mausoleum of Maussollos at Halicarnassus)

Halicarnassus အရပ္ (ယခုေခတ္တူရကီႏိုင္ငံ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းေဒသ) ရွိ ထင္ရွားေသာ သၤခ်ိဳင္းဂူမွာ ဘီစီ ၃၇၀ ႏွင့္၃၅၀ ၾကားတြင္ ဘုရင္ Maussollos အတြက္တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဒ႑ာရီဇာတ္လမ္းမ်ား အရ ဘုရင္ Maussollos က သူ၏မိဖုရား Artemisia II မွ သူႏွင့္ သူတို႔၏ အခ်စ္အား သတိရေနေစရန္တည္ေဆာက္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကသည္။ Maussollos သည္ ပါရွန္းအင္ပါယာမွ အုပ္ခ်ဳပ္သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး သူ၏ ေက်ာ္ၾကားေသာသခ်ဳႋင္းဂူမွတဆင့္ Mausoleum(သခ်ဳႋင္းဂူ) ဟူေသာစကားလုံးဆင္းသက္လာခဲ့သည္။ ဂူအေဆာက္အဦးမွာ ေပ ၁၂၀ ရွည္လ်ားၿပီး ေပ၁၄၀ ျမင့္သည္။ သခ်ဳႋင္းဂူသည္ လွပေသာ ဗိသုကာလက္ရာမ်ားေၾကာင့္ အလြန္ပင္ထင္ရွားသည္။ အလယ္တြင္ ေရႊခ်ထားေသာ ေခါင္းတလားႃမုပ္ႏွံထားေသာအခန္းရွိၿပီး ပန္းကႏုတ္မ်ား၊ ပန္းဆြဲမ်ားျဖင့္ နံရံမ်ားတြင္ ျခယ္သထားသည္။ ထုိဂူ အေဆာက္အဦအား ဂရိဗိသုကာ ေလးေယာက္မွတည္ေဆာက္ေပးခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ဂူအေဆာက္အဦသည္ ၁၅ ရာစုအေစာပိုင္းထိ တည္ရွိေနခဲ့ေသာ္လည္း ခရစ္ယာန္ ခရူးဆိတ္ စစ္သည္မ်ားမွ ရဲတိုက္သစ္ေဆာက္လုပ္ရန္အတြက္ လိုအပ္ေသာပစၥည္းမ်ား ယူရာမွ ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ မပ်က္စီးပဲက်န္ရစ္ခဲ့ ေသာ ကႏုတ္ပန္းႏွင့္ အလွတန္ဆာ တစ္ခ်ိဳ႔အား ယခုအခါ လန္ဒန္ ရွိ ၿဗိတိသွ်ျပတိုက္တြင္ ေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။ (၆) ရိုဒတ္(စ္)၏ေက်ာက္ရုပ္တုႀကီး (Colossus of Rhodes)
ရုိဒတ္(စ္)၏ေက်ာက္တုႀကီးနွင့္ပတ္သက္ၿပီး မသိေသးလုိ့မတင္ၿပနုိင္တာခြင့္လႊတ္ပါ။။ေအာင္နုိင္သူ (၇)အလက္ဇန္းဒီးယားႃမို႔ မီးျပတိုက္ (Lighthouse of Alexandria)

ထိုမီးျပတိုက္သည္ ေရွးေဟာင္းကမ ၻာမွအံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါးတြင္ လက္ေတြ႔အသုံးက်သည့္ တစ္ခုတည္းေသာအေဆာက္ အဦျဖစ္သည္။ အီဂ်စ္ဆိပ္ကမ္းႃမို႔ေတာ္ အလက္ဇန္းဒီးယားတြင္ အခ်က္ျပမီးေရာင္အျဖစ္ သေဘာၤမ်ားအတြက္ အႏ ၱရာယ္ကင္းေစရန္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ဖာရုိး(စ္) (Pharos) ကြ်န္းငယ္ေလးေပၚတြင္ ဘီစီ ၂၈၅မွ ၂၄၇ အတြင္းတည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ထိုအေဆာက္အဦသည္ ကမ ၻာ့အျမင့္ဆုံးအေဆာက္အဦ အျဖစ္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မွတ္တမ္းဝင္ခဲ့သည္။ ခန္႔မွန္းေခ်အားျဖင့္ေပေပါင္း ၃၈၄ေပ နီးပါးရွိေသာ ထိုအေဆာက္အဦးသည္ ယခုေခတ္ႏွင့္ဆိုလ်င္ အထပ္၄၀ ခန္႔ရွိေသာ အေဆာက္အဦးတစ္လုံးနီးပါးရွိသည္။ မီးျပတိုက္အား ညအခါတြင္ မီးထြန္းထားၿပီး၊ ေန႔အခါတြင္ ေျပာင္လက္ေနေသာ ေၾကးဝါျပားမ်ားမွတစ္ဆင့္ ေနေရာင္ ျပန္ေစၿပီး သေဘာၤမ်ားအား လမ္းျပကူညီခဲ့သည္။ ထိုမီးျပတိုက္မွ ထြက္ေသာအလင္းေရာင္အား ပတ္ဝန္းက်င္ ၃၅ မိုင္အကြာအေဝးမွ ျမင္ရသည္ဟုဆိုၾကသည္။ အဆိုပါ ႀကီးမားေသာ ေမွ်ာ္စင္မီးျပတိုက္ႀကီးသည္ ေအဒီ ၁၃၀၃ ႏွင့္ ၁၃၂၃ တို႔တြင္ လႈပ္ခတ္ခဲ့ေသာ ငလ်င္ႀကီးမ်ား ေၾကာင့္ ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ မပ်က္စီးခင္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀၀ ေက်ာ္နီးပါးလုံးတြင္ မက္ဒီတာရီယန္ ကမ္းေျခမွအလင္းေရာင္ ႀကီးအျဖစ္ သေဘာၤမ်ားအားကူညီေပးခဲ့သည္။ ေရွးေဟာင္းအံ့ဖြယ္ခုနွစ္ပါးၿပီးေတာ့အခု ေခတ္သစ္အံ့ဖြယ္အေႀကာင္းေၿပာၿပပါမယ္။ ။ေခတ္သစ္အံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါး မွတ္တမ္းကိုႃပုစုရန္အတြက္ ကမ ၻာေပၚတြင္မူလအတိုင္းနီးပါး က်န္ရွိေနခဲ့ေသာ အထိမ္းအမွတ္ အေဆာက္အဦးေပါင္း ၂၀၀ အား New Open World Corporation (NOWC) မွဆန္ကာတင္ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါ NOWC မွ New7wonders ေဖာင္ေဒးရွင္းအား ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တြင္တည္ေထာင္၍ ေခတ္သစ္အံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါးမွတ္တမ္း အားကမ ၻာ့ျပည္သူမ်ားအား မဲေပးေရြးခ်ယ္ေစခဲ့သည္။ မဲေပးေသာစနစ္အား အင္တာနက္၊တယ္လီဖုန္းလုိင္မ်ားမွတဆင့္ မဲေပးေသာစနစ္ကိုက်င့္သုံးခဲ့ရာ သန္းေပါင္းရာႏွင့္ခ်ီေသာ လူမ်ားမွမဲေပးခဲ့သည္။ ေရြးခ်ယ္ထားေသာအထိမ္းအမွတ္ ၂၀၀ မွေနာက္ဆုံးဆန္ကာတင္ ၂၁ ခုအား ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၁ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့သည္။ ေပၚတူဂီႏိုင္ငံ၊လစၥဘြန္းႃမို႔ရွိ ဘင္ဖီကာ အားကစားကြင္း တြင္ ေနာက္ဆုံးေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ အံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါးအား အခမ္းအနားျဖင့္ေၾကျငာခဲ့သည္။ ကမာၻ့ျပည္သူအမ်ားစု၏ ဆႏၵျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ ေခတ္သစ္ကမာၻ့အံ့ဖြယ္ခုနစ္ပါးမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။

1. ခရစ္ေတာ္၏ ရုပ္တုႀကီး (Christ the Redeemer)
2. မဟာရံတံတိုင္းႀကီး (Great wall of China)
3. ကိုလိုစီယမ္ (Colosseum in Rome)
4. ပီထရာႃမို႔ေဟာင္း (Jordan's ancient city of Petra)
5. တပ္(ခ်္)မဟာ (India's Taj Mahal)
6. အင္ကာႃမို႔ေဟာင္း မာခ်ဴပီခ်ဴး (The Inca ruins of Machu Picchu of Peru)
7. မာယာႃမို႔ေတာ္ေဟာင္း ( The ancient Maya city of Chichén Itzá inMexico) (၁) ခရစ္ေတာ္၏ ရုပ္တုႀကီး (Christ the Redeemer)

အျမင့္ေပေပါင္း ၁၀၅ ေပရွိေသာ ခရစ္ေတာ္၏ ရုပ္တုႀကီးသည္ ဘရာဇီးႏိုင္ငံ ရီယိုဒီဂ်ေနရို(Rio de Janerio) ႃမို႔တြင္ တည္ရွိသည္။
(၂) မဟာရံတံတိုင္းႀကီး (Great wall of China)

လူသားတို႔တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ အေဆာက္အဦးမ်ားအနက္ မဟာရံတံတိုင္းႀကီးသည္ အရွည္လ်ားဆုံးျဖစ္သည္။ ဘီစီ ၅ ရာစုခန္႔မွ ေအဒီ ၁၆ ရာစုအထိ အဆင့္ဆင့္ ႃပုျပင္တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ မဟာရံတံတိုင္းႀကီးသည္ တရုတ္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္တည္ရွိၿပီး မြန္ဂိုကဲ့သုိ႔ေသာ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္ရန္မ်ားမွ ကာကြယ္ရန္ေဆာက္လုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ တံတိုင္းႀကီး၏ ထင္ရွားေသာ အစိတ္အပိုင္းအား တည္ေဆာက္ခဲ့သူမွာ ဘီစီ၂၀၀ ခန္႔မွ ဧကရာဇ္ ရွီဟြမ္တီ (Shi Huang Di) ျဖစ္သည္။
(၃) ကိုလုိစီယမ္ (Colosseum in Rome)

ကိုလုိစီယမ္သည္ ဥေရာပမွ ေနာက္ဆုံးဆန္ကာတင္အျဖစ္ေရြးခ်ယ္ထားေသာ အီတလီျပည္ေရာမႃမို႔ရွိအားကစားကြင္းႀကီး ျဖစ္သည္။ ပရိတ္သတ္ေပါင္း ငါးေသာင္းေက်ာ္ ဆန္႔ေသာ ထိုအားကစားကြင္းတြင္ ဂလက္ဒီေယတာ (Gladiators)မ်ား၏ တိုက္ခိုက္ပြဲမ်ား၊ တိရစ ၧာန္မ်ားႏွင့္ လူမ်ား တိုက္ခုိက္ပဲြမ်ားအစရွိသည့္ ရက္စက္ေသာအားကစားပြဲမ်ား က်င္းပခဲ့သည္။ ဧကရာဇ္ ဗက္စပါစီယန္(Vespasian) မွ ေအဒီ ၇၀ ၀န္းက်င္တြင္တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ ထိုအားကစားကြင္း၏ ဒီဇိုင္းမွာ ယခုေခတ္အားကစားကြင္းမ်ား၏ အတုယူစရာျဖစ္ခဲ့သည္။
(၄) ပီထရာႃမို႔ေဟာင္း (Jordan's ancient city of Petra)

ယခုလက္ရွိ ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံတြင္တည္ရွိေသာ ပီထရာႃမို႔ေဟာင္းမွာ အာေရဗီယံသဲကႏ ၱာရ အစြန္းတြင္တည္ရွိၿပီး နာေဘတီယန္(Nabataean) ႏိုင္ငံေတာ္၏ ဘုရင္အာရီတတ္(စ)(Aretas) (ဘီစီ၉-ေအဒီ၄၀) လက္ထပ္တြင္ အဓိက ႃမို႔ေတာ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ မူလက ပီထရာႃမို႔ေဟာင္းကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွ မသိရွိၾကပဲ ဆြစ္ရွာေဖြေလ့လာသူJohann Ludwig Burckhardt က ၁၈၁၂ ခုနစ္ တြင္ေတြ႔ရွိရာမွ လူသိမ်ားလာသည္။ ပီထရာႃမို႔ေဟာင္းထင္ရွားရျခင္းမွာ ၁၃၂ ေပျမင့္ေသာ အနီေရာင္ေက်ာက္ထြင္းဘုရားေက်ာင္းႏွင့္တကြ လွပေသာ ေက်ာက္တုံး အေဆာက္အဦးမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ထုိႃမုိ႔ေတာ္ေဟာင္းတြင္ ဥမင္မ်ား၊ ေရခ်ိဳးခန္းမ်ားႏွင့္တကြ လူေလးေထာင္ခန္႔ ဆန္႔ေသာ လူထုစည္းေဝးရာခန္းမတစ္ခုရွိသည္။

(၅) တပ္(ခ်္)မဟာ (India's Taj Mahal)

အိႏိၵယႏိုင္ငံ အာဂရ(Agra) ျပည္နယ္ရွိ တပ္(ခ်္)မဟာ ဂူသၤခ်ိဳင္းမွာ မူဆလင္ဧကရာဇ္ ရွားလ္ဂ်ဟန္(Shah Jahan) မွ သူ၏သစၥာရွိေသာ ေနာက္ဆုံးမိဖုရား မမ္တက္(ဇ)မာဟဲ (Mumtaz mahal) အား သတိရေသာအားျဖင့္တည္ေဆာက္ခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္။ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား ၁၆၃၂ တြင္စတင္ၿပီး ၁၅ ႏွစ္မွ်အခ်ိန္ယူတည္ေဆာက္ခဲ့ရသည္။ တန္ဖုိးႀကီးမား ေသာ စက်င္ေက်ာက္မ်ားျဖင့္တည္ေဆာက္ထားေသာ စက္လုံးပုံ သၤခ်ိဳင္းဂူႀကီးတြင္ လွပေသာဥယ်ာဥ္မ်ား၊ မူဆလင္အႏုပညာမ်ား ပါ၀င္ၿပီး၊ ၁၃ထပ္ေက်ာ္မွ်ျမင့္ေသာ ဗလီေမွ်ာ္စင္ ေလးခုပါ၀င္သည္။ တပ္(ခ်္)မဟာတည္ေဆာက္ၿပီး မၾကာခင္တြင္ ဘုရင္ရွားလ္ဂ်ဟန္မွာ သားတစ္ေယာက္၏ အက်ဥ္းခ်ထားျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ အိမ္နိမ့္စံဘဝတြင္ ေနထိုင္စဥ္ကာလတစ္ေလွ်ာက္လုံး တပ္(ခ်္)မဟာ အားျပတင္းေပါက္မွ ၾကည့္၍ အခ်ိန္ကုန္လြန္ေစခဲ့ေၾကာင္း အခ်ိဳ႕ရာဇဝင္မ်ားတြင္ ေဖၚျပထားသည္။

(၆) အင္ကာျမိဳ႕ေဟာင္း မာခ်ဴပီခ်ဴး (The Inca ruins of Machu Picchu of Peru)

မာခ်ဴပီခ်ဴး သည္ ေတာင္အေမရိကတိုက္ ပီရူးႏိုင္ငံတြင္တည္ရွိၿပီး ေရွးေဟာင္းအင္ကာယဥ္ေက်းမူ႔တြင္ လူသိမ်ားေသာ ႃမို႔ေဟာင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ေအဒီ ၁၅၀၀ တြင္ စပိန္စစ္တပ္မ်ား၏ ၀င္ေရာက္က်ဴးေက်ာ္မူ႔ေၾကာင့္ ပ်က္စီးခဲ့ရသည္
(၇)မာယာျမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္း ( The ancient Maya city of Chichén Itzá in Mexico)

ေအဒီ၇၅၀ မွ ၁၂၀၀ အတြင္းတည္ရွိခဲ့ေသာ Chichén Itzá ႃမို႔သည္ ေရွးေဟာင္းမာယာ ယဥ္ေက်းမူ႔တြင္ ဘာသာေရး ႏွင့္ႏိုင္ငံေရးအရ အဓိကထင္ရွားေသာ ဂူပုထိုးႃမို႔ျဖစ္ခဲ့သည္။ ႃမို႔ေတာ္၏အလယ္ဗဟိုတြင္ Kukylkan ပိရမစ္ရွိၿပီး အျမင့္ေပေပါင္း ၇၉ ေပျမင့္သည္။ ေဘးပတ္လည္ေလးမ်က္ႏွာတြင္ မ်က္ႏွာျပင္တစ္ခု၌ ေလွကားထစ္ေပါင္း ၉၁ ခုစီပါ၀င္ၿပီး စုစုေပါင္းအေပၚဆုံးတစ္ထစ္အပါအ၀င္ ေလွကားထစ္ေပါင္း ၃၆၅ ထစ္ပါဝင္ေသာေၾကာင့္ ေလွကားထစ္မ်ားသည္ ႏွစ္တစ္ႏွစ္တြင္ပါဝင္ေသာရက္မ်ားကုိယ္စားၿပဳသည္ဟုဆိုၾကသည္။ ကြ်န္ေတာ္သိသေလာက္ၿပန္လည္ေ၀မွ်ေပးၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။တကယ္လုိ့ မွားယြင္းတဲ့အခ်က္မ်ားရွိခဲ့ရင္ခြင့္လႊတ္ေပးပါ။ ။ ။ ။ ။ေက်းဇူးတင္စြာၿဖင့္-----ေအာင္နုိင္သူ။